دنیای قابلمه ها: معرفی 8 مدل قابلمه از نظر جنس، ظاهر و سایز

در ابتدا قبل از اینکه شروع به معرفی انواع قابلمه بکنیم نیاز است که به یک نکته کلیدی اشاره کنم، در بسیاری از کشور ها برای بخت و پز از گاز های برقی استفاده می کنند بر خلاف ایران که گاز لوله کشی در تمام شهر ها و منازل وجود دارد و ما با استفاده از گاز شهری پخت و پز را انجام می دهیم. 

حالا چرا به این نکته اشاره کردم یک به دلیل ان این است که پخت و پز با گاز های برقی برای ما که تمام مدن با گاز کار کردیم سخت است و از طرفی دیگر بعضی از قابلمه های که من اینجا نام خواهم برد بیشتر مناسب گاز های برقی هستنند و کاربردی در ایران شاید نداشته باشند.

می توانیم نام قابلمه ها رو بر اساس جنس آن به قابلمه چدنی، قابلمه سرامیکی، قابلمه مسی, قابلمه آلومینیومی، قابلمه استنلس استیل، قابلمه نچسب و یا تفلون اشاره کرد اما واقعا مزایا و معایب هر یک از این قابلمه ها چیست و چه غذاهایی می توان با این مدل قابلمه ها درست کرد که در ادامه به آن اشاره خواهم کرد. 

انواع قابلمه از نظر جنس 

1. قابلمه چدنی

معرفی:
قابلمه چدنی از جنس فلز سنگین و مقاوم ساخته شده و حرارت را به‌ طور یکنواخت پخش و حفظ می‌کند. اغلب با لعاب رنگی پوشیده می‌شود تا هم زیبا باشد و هم ضد زنگ.

مزایا:

• پخت یکنواخت و آهسته

• مناسب برای غذا های جاافتاده

• قابل استفاده در فر

• بسیار بادوام

معایب:

• سنگین است و حمل آن دشوار

• نیاز به مراقبت برای جلوگیری از زنگ‌ زدگی (اگر لعاب نداشته باشد)

• زمان بیشتری برای گرم شدن می‌خواهد

غذاهای ایرانی پیشنهادی:
خورشت قورمه‌ سبزی، فسنجان، آبگوشت، ته‌ چین مرغ

2. قابلمه استیل ضد زنگ (Stainless Steel)

معرفی:
این قابلمه از فولاد ضد زنگ ساخته شده و بسیار بادوام و مقاوم در برابر خوردگی است. ظاهر آن براق و شیک است و بیشتر برای آشپزی حرفه‌ ای کاربرد دارد.

مزایا:

• مقاوم در برابر زنگ‌ زدگی و خط‌ و خش

• بدون واکنش با غذا

• قابل استفاده در فر (بسته به دسته)

معایب:

• گرما را خیلی خوب منتقل نمی‌کند مگر با کف چندلایه

• چسبیدن غذا اگر بدون روغن مناسب باشد

غذاهای ایرانی پیشنهادی:
برنج ساده، عدس‌ پلو، لوبیا پلو، سبزی‌ پلو با ماهی

3. قابلمه آلومینیومی

معرفی:
قابلمه آلومینیومی سبک، ارزان و از لحاظ انتقال حرارت بسیار عالی است. برای پخت روزمره انتخاب رایج‌ تری محسوب می‌شود.

مزایا:

• سبک و قابل حمل

• گرم شدن سریع

• قیمت مناسب

معایب:

• ممکن است با بعضی غذا ها واکنش بدهد

• دوام کمتری نسبت به دیگر جنس‌ها دارد

• ظاهر ساده‌ ای دارد

غذا های ایرانی پیشنهادی:
عدسی، آش رشته، کوکو، شیربرنج

4. قابلمه سرامیکی

معرفی:
این قابلمه‌ ها پوشش نچسب طبیعی دارند و معمولاً در رنگ‌ های متنوع و جذاب عرضه می‌شوند. برای پخت غذا های سبک و سالم انتخاب خوبی هستند.

مزایا:

• نچسب طبیعی بدون تفلون

• ظاهر بسیار زیبا و رنگی

• مناسب برای غذای رژیمی

معایب:

• شکننده‌ تر از فلزات

• نسبتاً گران‌تر از قابلمه‌ های معمولی

• مناسب پخت‌های سنگین نیست

غذاهای ایرانی پیشنهادی:
املت، کتلت، ته‌چین، دلمه سبزیجات

5. قابلمه تفالون (نچسب)

معرفی:
قابلمه‌ های تفال با روکش نچسب، بسیار محبوب برای آشپزی روزمره‌ اند، چون غذا به کف نمی‌چسبد و شست‌وشو آسان‌ تر است. مناسب برای پخت سریع و سبک هستند.

مزایا:

• شست‌ وشوی آسان

• نیاز کمتر به روغن

• مناسب برای غذاهای زودپز و سرخ‌ کردنی

معایب:

• پوشش نچسب در برابر خراش آسیب‌پذیر است

• عمر مفید آن کمتر از قابلمه‌ های فلزی است

• مناسب حرارت‌ های خیلی بالا نیست

غذاهای ایرانی پیشنهادی:
نیمرو، کتلت، کوکو سبزی، ماکارونی

6. قابلمه مسی

معرفی:
قابلمه‌ های مسی زیبا، سنتی و بسیار رسانای حرارت هستند، اما نیاز به مراقبت و قلع‌ اندود شدن دارند. بیشتر در آشپزی سنتی و حرفه‌ ای استفاده می‌شوند.

مزایا:

• انتقال حرارت بی‌ نظیر

• ظاهری شیک و سنتی

• عالی برای پخت‌ های حساس به حرارت

معایب:

• گران‌ قیمت

• نیاز به قلع‌ اندود کردن دوره‌ ای

• مناسب استفاده روزمره نیست

غذاهای ایرانی پیشنهادی:
شله‌زرد، حلیم، آش جو، سمنو

7. قابلمه پیرکسی (شیشه‌ای)

معرفی:
پیرکسی نوعی قابلمه شیشه‌ ای مقاوم در برابر حرارت است که معمولاً برای پخت غذاهای سبک و فرپز استفاده می‌شود. شفافیت این قابلمه باعث می‌شود فرآیند پخت دیده شود.

مزایا:

• ظاهر شفاف و زیبا

• مناسب فر و مایکروویو

• بدون واکنش شیمیایی با غذا

معایب:

• شکننده و حساس به شوک حرارتی

• گرم شدن آهسته‌ تر

• مناسب سرخ‌ کردن نیست

غذاهای ایرانی پیشنهادی:
فرنی، پودینگ، کوکو سیب‌ زمینی در فر، خوراک سبزیجات

8. قابلمه گرانیتی 

قابلمه گرانیتی (Granite Pot یا Granite-coated Pot) در واقع یک نوع قابلمه نچسب هست که سطح داخلی اون با پوشش گرانیتی (که در اصل ترکیبی از تفلون و ذرات سخت معدنیه) پوشیده شده.

نکته مهم:
برخلاف اسمش، جنس بدنه‌ی این قابلمه‌ ها از سنگ گرانیت نیست! بلکه معمولاً از آلومینیوم یا فلزات سبک ساخته می‌شن و فقط روکش داخلی اون‌ ها ظاهری شبیه گرانیت داره (با ذرات سفید یا خاکستری روی سطح تیره).

مزایا

• نچسب بودن بالا (مثل تفلون ولی کمی بادوام‌ تر)

• ضد خش‌ تر از تفلون (اما نه به اندازه چدن یا سرامیک)

• سبک و راحت در استفاده

• پخش یکنواخت حرارت

• ظاهر زیبا و مدرن

معایب:

• اگر با قاشق فلزی استفاده بشه، ممکنه پوشش آسیب ببینه

• بعضی مدل‌ ها که کیفیت پایینی دارن، بعد از مدتی خاصیت نچسبشون کم می‌ شه

جدول مقایسه ای انواع مختلف قابلمه

تفاوت بین قابلمه سرامیکی و تفلون چیست؟

1. پوشش و جنس:

• سرامیکی:
  پوشش سرامیکی از مواد طبیعی مانند سیلیکات‌ها و مواد معدنی ساخته می‌شود. این پوشش معمولاً نچسب است و برای غذاهایی که نیاز به پخت با حرارت ملایم دارند، مناسب است. در واقع سرامیک به‌ طور طبیعی بدون مواد شیمیایی مضر است.

• تفلون (پوشش تفلون):
  تفلون یا PTFE، یک ماده شیمیایی است که به‌ طور معمول برای ایجاد پوشش نچسب روی قابلمه‌ ها و ماهی‌تابه‌ ها استفاده می‌شود. تفلون به‌ خاطر خاصیت نچسب خود بسیار محبوب است، ولی در برخی شرایط می‌تواند خطرناک باشد (مثل دمای بسیار بالا که باعث آزاد شدن گاز های سمی می‌شود).

2. دوام و مقاومت:

• سرامیکی:
  پوشش سرامیکی در برابر خراشیدن و سایش مقاومت خوبی دارد، اما در مقایسه با تفلون، ممکن است سریع‌ تر آسیب ببیند. سرامیک معمولاً در برابر دما های بالا بهتر عمل می‌کند و برای پخت‌های آهسته مناسب‌تر است.

• تفلون:
  تفلون پوشش نرمی دارد که به‌ راحتی می‌تواند با استفاده مکرر یا استفاده از ابزار فلزی آسیب ببیند. این پوشش با گذشت زمان ممکن است از بین برود و باعث چسبیدن غذا به سطح شود.

3. سلامت:

• سرامیکی:
  چون سرامیک از مواد طبیعی ساخته می‌شود، احتمال آزاد شدن مواد شیمیایی مضر در دماهای بالا وجود ندارد و برای سلامتی بی‌خطرتر است.

• تفلون:
  در صورت استفاده از قابلمه‌ های تفلون با پوشش آسیب‌ دیده و دمای بالا، ممکن است مواد شیمیایی مانند PFOA و PTFE آزاد شوند که خطرناک هستند و می‌توانند برای سلامت انسان مضر باشند.

4. عملکرد در پخت:

• سرامیکی:
  سرامیک در انتقال حرارت بسیار یکنواخت عمل می‌کند و برای غذاهایی که نیاز به پخت طولانی دارند، مانند خورشت‌ها، مناسب است. همچنین غذا به راحتی از قابلمه سرامیکی جدا می‌شود و نیاز به مقدار کمی روغن دارد.

• تفلون:
  تفلون برای پخت سریع و سرخ‌ کردن ایده‌آل است و چون نچسب است، برای غذاهایی که به راحتی می‌چسبند، مانند تخم‌مرغ و پنکیک، عالی است.

5. قیمت قابلمه‌های سرامیکی:

• گستره قیمت: قابلمه‌ های سرامیکی معمولاً از قیمت متوسط به بالا دارند.

• قیمت ارزان‌تر: مدل‌های ارزان‌تر معمولاً از پوشش سرامیکی غیر دست‌ ساز ساخته می‌شوند و کیفیت‌شان ممکن است کمتر باشد.

• قیمت بالاتر: مدل‌ های با پوشش سرامیکی دست‌ ساز یا با کیفیت بالاتر، می‌توانند گران‌ تر باشند و حتی به برند های معروفی مانند GreenPan یا Le Creuset مربوط شوند.

• قیمت تقریبی: از 300 هزار تومان تا 2 میلیون تومان یا بیشتر، بستگی به برند و کیفیت.

6. قیمت قابلمه‌ تفلون:

• گستره قیمت: قابلمه‌ های تفلون در دامنه قیمتی بسیار وسیعی قرار دارند.

• قیمت ارزان‌ تر: قابلمه‌ های تفلون ارزان‌ تر معمولاً دارای پوشش نچسب با کیفیت پایین‌ تر هستند و اغلب از برند های کمتر شناخته‌ شده ساخته می‌ شوند.

• قیمت بالاتر: مدل‌ های گران‌ تر و با پوشش تفلون مقاوم‌ تر، معمولاً از برند های معتبر مانند Tefal یا Swiss Diamond و با قابلیت‌ های خاص (مثل ضد خش و مناسب برای پخت در دمای بالا) ارائه می‌شوند.

سایز های رایج قابلمه